Kayrak Taşının Jeolojik Özellikleri

KAYRAK TAŞININ JEOLOJİK YAPISI NEDİR?

Arduvaz ya da damtaşı olarak da bilinen kayrak taşı, aslında bir başkalaşım kaya kütlesidir. Katmanlar halinde bulunduğu bölgeden çıkartıldığında yaprak, yaprak ayrılabilen, ince taneli, gözenekli ve yüzeyi doğal pürüzlü bir taş olan kayrak taşı jeolojik olarak tortul yapısında; çamur, silt ve volkan külleri bulundurur. Ana kaya kütlesi başkalaşırken birbirini takip eden şeritler halinde katmanlaşır. Yarılma ise, bu kaya kütlesinin üzerine yüzyıllar boyunca binen basınçtan dolayı medyana gelir. Bu sebeple kayrak taşı daha çok eski kayalarda bulunur.

Türkiye’de en çok Muğla Bodrum, Kütahya ve Denizli bölgesinde çıkartılan kayrak taşının renkleri siyah, kahverengi veya çoğunlukla gridir, görünümü ise fosil şeklindedir. Bu renkleri, içinde bulunan maden, tuz ve oksitlerden alır. Ancak örneğin Kuzey Galler Bölgesinden gelen kayrak taşlarının mor, yeşil veya mavi olması, bu taşın bulunduğu bölgenin coğrafi yapısına göre renklerinin değişebileceğinin göstergesidir.

Kayrak taşı, taş ocaklarında özel uygulamalarla çıkartılır ve işlenir.

Düşük basınç ve sıcaklıkta oluşur, dış etkilere ve aşınmaya karşı dirençlidir. Büzülme, eğrilme, kırılma veya çatlama yapmaz. Rastgele veya tuğla boyutlarında kesilerek kullanılabildiği gibi, çok ince yapraklar şeklinde de ayrılabilir. Dolayısıyla döşenmesi ve uygulanması çok kolay bir doğal taş çeşididir.

Günümüzdeki eski yapılarda tarihi dokuyu bozmamak için çatı malzemesi olarak, modern binaların dışında ısıyı korumak için kaplama malzemesi olarak, yine estetik amaçlı pencere pervazlarında, kapı eşiklerinde, yaya veya araba yolu gibi bahçe düzenlemelerinde, iç mekanlarda ise baca, şömine, fırın gibi alanlarda kullanımı tercih edilmektedir. Kayrak taşının en büyük özelliği ise ıslak yüzeylerde cilalı olarak kullanılmadığı için, kayma yapmamasıdır. Özel bir bakım gerektirmez ve fazla güneş altında bile rengini kaybetmez.

---

Benzer yazılar